طلاق یک مسئله حساس و پیچیده است که در جوامع مختلف، به‌ویژه در اسلام و در قوانین کشورهای اسلامی، به‌طور دقیق و متفاوتی تعریف و اجرا می‌شود. در این مقاله، قصد داریم انواع طلاق در قانون مدنی ایران و مذهب اهل سنت را با یکدیگر مقایسه کرده و تفاوت‌ها و شباهت‌های این دو نظام حقوقی را بررسی کنیم.

۱. طلاق رجعی

در قانون مدنی ایران:

طلاق رجعی به طلاقی گفته می‌شود که در آن مرد می‌تواند در مدت عده (مدت زمانی که زن پس از طلاق نمی‌تواند با مرد دیگری ازدواج کند) به همسر خود رجوع کند. این نوع طلاق برای اولین یا دومین طلاق انجام می‌شود و مرد حق دارد در دوران عده بدون نیاز به عقد جدید، زن را به همسری خود برگرداند. اما پس از گذشت سه طلاق (در صورت عدم رجوع)، طلاق به نوع دیگری تغییر می‌کند که در ادامه توضیح داده می‌شود.

ویژگی‌ها:

  • مرد می‌تواند در مدت عده رجوع کند.
  • زن نمی‌تواند تا پایان عده با مرد دیگری ازدواج کند.
  • نیاز به عقد جدید در صورت رجوع ندارد.

در مذهب اهل سنت:

در مذهب اهل سنت نیز طلاق رجعی به همین مفهوم است و مشابه طلاق رجعی در قانون مدنی ایران، مرد می‌تواند در مدت عده به زن رجوع کند. پس از طلاق رجعی، زن همچنان به عنوان همسر قانونی باقی می‌ماند و اگر مرد در مدت عده به او رجوع کند، نیازی به عقد جدید نخواهد بود.

ویژگی‌ها:

  • مرد حق رجوع به زن را دارد.
  • زن در دوران عده نمی‌تواند ازدواج کند.
  • رجوع در هر زمان از دوران عده امکان‌پذیر است.


۲. طلاق بائن

در قانون مدنی ایران:

طلاق بائن به طلاقی اطلاق می‌شود که مرد حق رجوع به زن را نداشته باشد. این نوع طلاق به دو دسته تقسیم می‌شود:

  1. طلاق بائن صغری: در این نوع طلاق، مرد حق رجوع ندارد ولی زن هنوز در دوران عده است و نمی‌تواند ازدواج کند.
  2. طلاق بائن کبری: این طلاق پس از سه طلاق صورت می‌گیرد و مرد نه تنها حق رجوع ندارد بلکه زن پس از پایان عده می‌تواند با فرد دیگری ازدواج کند.

ویژگی‌ها:

  • پس از طلاق بائن، مرد حق رجوع ندارد.
  • طلاق بائن کبری به سه طلاق انجام می‌شود.
  • زن پس از اتمام عده می‌تواند ازدواج مجدد کند.

در مذهب اهل سنت:

در مذهب اهل سنت، طلاق بائن نیز به دو نوع تقسیم می‌شود:

  1. طلاق بائن صغری: پس از اولین یا دومین طلاق، که مرد نمی‌تواند به زن رجوع کند و زن همچنان در دوران عده است.
  2. طلاق بائن کبری: پس از سه طلاق که در آن مرد به هیچ وجه نمی‌تواند به زن رجوع کند و زن بعد از پایان عده می‌تواند ازدواج کند.

ویژگی‌ها:

  • طلاق بائن به دو نوع تقسیم می‌شود.
  • پس از طلاق بائن کبری، زن می‌تواند بدون مشکل ازدواج کند.


۳. طلاق خلع

در قانون مدنی ایران:

طلاق خلع زمانی رخ می‌دهد که زن از شوهر خود نفرت داشته باشد و برای جدا شدن از او بخشی از مهریه یا تمام آن را به شوهر خود ببخشد. در این نوع طلاق، زن برای گرفتن طلاق از مرد، باید مالی را به شوهر بپردازد.

ویژگی‌ها:

  • زن باید بخشی از مهریه خود را ببخشد.
  • در این طلاق، مرد نیاز به دلیل خاصی برای طلاق ندارد.
  • مرد نمی‌تواند به زن رجوع کند.

در مذهب اهل سنت:

در مذهب اهل سنت، طلاق خلع نیز مشابه فقه شیعه است. در این نوع طلاق، زن به دلیل کراهت از زندگی با شوهر، برای جدایی از او، بخشی از مهریه یا تمام آن را به شوهر می‌بخشد. این نوع طلاق به صورت توافقی صورت می‌گیرد و مرد حق رجوع به زن را ندارد.

ویژگی‌ها:

  • زن بخشی از مهریه را به شوهر می‌بخشد.
  • مرد حق رجوع ندارد.
  • طلاق به دلیل نفرت و کراهت زن از زندگی مشترک است.


۴. طلاق مبارات

در قانون مدنی ایران:

در قانون مدنی ایران، طلاق مبارات نیز مشابه طلاق خلع است. این نوع طلاق زمانی صورت می‌گیرد که زن و مرد هر دو از یکدیگر ناراضی هستند و برای رهایی از یکدیگر، زن می‌تواند بخشی از مهریه خود را ببخشد. این طلاق بیشتر در شرایطی رخ می‌دهد که هیچ‌کدام از طرفین تمایلی به ادامه زندگی مشترک ندارند.

ویژگی‌ها:

  • زن بخشی از مهریه را می‌بخشد.
  • طلاق به دلیل ناراحتی هر دو طرف از یکدیگر است.
  • پس از طلاق، مرد حق رجوع ندارد.

در مذهب اهل سنت:

در مذهب اهل سنت، طلاق مبارات همانند طلاق خلع است، اما تفاوت آن با خلع این است که هر دو طرف از یکدیگر ناراضی هستند. در این طلاق، هر دو طرف باید رضایت دهند و زن نیز باید مهریه را به شوهر ببخشد.

ویژگی‌ها:

  • هر دو طرف ناراضی از یکدیگر هستند.
  • زن بخشی از مهریه را به شوهر می‌بخشد.
  • طلاق به توافق هر دو طرف انجام می‌شود.


۵. طلاق توافقی

در قانون مدنی ایران:

طلاق توافقی در قانون مدنی ایران به طلاقی گفته می‌شود که زن و مرد به‌طور توافقی از یکدیگر جدا می‌شوند. در این نوع طلاق، شرایط طلاق مانند نفقه، حضانت فرزند، تقسیم اموال و مهریه توسط طرفین توافق می‌شود و دادگاه باید این توافقات را تایید کند.

ویژگی‌ها:

  • طرفین به‌طور توافقی از یکدیگر جدا می‌شوند.
  • دادگاه باید توافقات را تایید کند.
  • این نوع طلاق معمولاً سریع‌تر از دیگر انواع طلاق است.

در مذهب اهل سنت:

در مذهب اهل سنت، طلاق توافقی به‌طور رسمی به عنوان یک نوع طلاق شناخته نمی‌شود. با این حال، اگر زن و مرد به توافق برسند که از یکدیگر جدا شوند و شرایط طلاق را مشخص کنند، این نوع طلاق می‌تواند در عمل رخ دهد. این نوع طلاق بیشتر در شرایطی رخ می‌دهد که هر دو طرف به توافق برسند.

ویژگی‌ها:

  • طلاق به توافق طرفین است.
  • دادگاه دخالتی در تایید توافقات ندارد.
  • معمولاً در مواردی رخ می‌دهد که طرفین به جدایی راضی باشند.


۶. طلاق به علت عسر و حرج

در قانون مدنی ایران:

طلاق به علت عسر و حرج در قانون مدنی ایران به طلاقی اطلاق می‌شود که در آن زندگی برای یکی از طرفین (معمولاً زن) به دلیل شرایط خاصی چون بدرفتاری، اعتیاد، ناتوانی در تأمین نفقه و غیره، غیرقابل تحمل می‌شود. در این صورت، طرف آسیب‌دیده می‌تواند از دادگاه درخواست طلاق کند.

ویژگی‌ها:

  • برای درخواست طلاق باید شرایط خاصی همچون بدرفتاری یا عدم تأمین نفقه وجود داشته باشد.
  • دادگاه پس از بررسی شرایط، حکم طلاق صادر می‌کند.

در مذهب اهل سنت:

در مذهب اهل سنت، در صورتی که زندگی برای یکی از طرفین غیرقابل تحمل شود (به دلایل مختلف از جمله بدرفتاری، اعتیاد، عدم تأمین نفقه)، طرف آسیب‌دیده می‌تواند درخواست طلاق کند. این نوع طلاق به‌ویژه برای زن‌هایی که در شرایط خاص به سر می‌برند، قابل اجراست.

ویژگی‌ها:

  • برای درخواست طلاق به دلیل عسر و حرج، باید شرایط ویژه‌ای وجود داشته باشد.
  • دادگاه می‌تواند در صورت اثبات شرایط خاص حکم طلاق را صادر کند.


نتیجه‌گیری

در مجموع، در قانون مدنی ایران و مذهب اهل سنت انواع طلاق از نظر اصول حقوقی شباهت‌های زیادی دارند، ولی تفاوت‌هایی نیز در جزئیات اجرایی و شرایط خاص هر نوع طلاق وجود دارد. در هر دو نظام، تلاش بر این است که حقوق طرفین به‌ویژه زنان حفظ شود و در شرایط خاص، مانند بدرفتاری یا عدم تأمین نفقه، امکان درخواست طلاق برای طرف آسیب‌دیده فراهم باشد.

اگر شما یا کسی از اطرافیانتان نیاز به اطلاعات بیشتر یا مشاوره حقوقی دارید، پیشنهاد می‌شود با یک وکیل مجرب مشورت کنید تا در مورد بهترین راهکار در شرایط خاص خود تصمیم‌گیری کنید.

نوشته قبلی