نفقه به‌عنوان یکی از حقوق مالی زن در ازدواج دائم، بر عهده شوهر است. با این حال، در شرایط خاصی ممکن است این حق از زن سلب شود. در ادامه، به‌طور جامع به این شرایط می‌پردازیم البته شما در مجله آنلاین چه خبر میتوانید بسیاری از مطالب حقوقی و مربوط به انواع طلاق مانند طلاق رجعی کافیست وارد لینک شوید و یا به بخش مطالب حقوقی ما سری بزنید .


۱. عدم تمکین زن (نشوز)

طبق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، اگر زن بدون دلیل مشروع از انجام وظایف زناشویی امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. تمکین به دو نوع تقسیم می‌شود:

  • تمکین عام: اطاعت در امور کلی زندگی مشترک، مانند سکونت در منزل مشترک و رعایت حقوق شوهر.
  • تمکین خاص: پاسخ به نیازهای جنسی شوهر در چارچوب شرع و قانون.

نکات مهم:

  • عدم تمکین باید بدون عذر موجه باشد تا نفقه قطع شود.
  • بیماری یا شرایط خاص می‌تواند عذر موجه برای عدم تمکین باشد.


۲. ترک منزل توسط زن بدون دلیل موجه

اگر زن بدون رضایت شوهر و بدون دلیل موجه خانه را ترک کند، نفقه به او تعلق نمی‌گیرد. البته اگر زندگی در منزل مشترک موجب ضرر بدنی یا شرافتی برای زن باشد، خروج او از منزل نشوز محسوب نمی‌شود و نفقه همچنان به او تعلق می‌گیرد.

نکات مهم:

  • زن باید دلایل موجه خود را در دادگاه اثبات کند.
  • ضرر می‌تواند جانی، مالی یا حیثیتی باشد.


۳. عقد موقت (صیغه)

در عقد موقت، نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد، مگر اینکه در ضمن عقد شرط شده باشد یا عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.

نکات مهم:

  • شرط پرداخت نفقه باید صریحاً در عقد ذکر شود.
  • در صورت عدم ذکر شرط، زن حق مطالبه نفقه ندارد.


۴. طلاق بائن

در طلاق بائن، رابطه زوجیت کاملاً قطع می‌شود و نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد، مگر در صورت بارداری که تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.

نکات مهم:

  • در طلاق بائن، زن و شوهر نمی‌توانند به زندگی مشترک بازگردند مگر با عقد جدید.
  • در صورت بارداری، نفقه تا زمان تولد فرزند پرداخت می‌شود.


۵. فوت شوهر

با فوت شوهر، نفقه زن قطع می‌شود، مگر در صورت بارداری که تا زمان زایمان نفقه به او تعلق می‌گیرد.

نکات مهم:

  • نفقه زن باردار از اموال متوفی پرداخت می‌شود.
  • در صورت عدم دارایی متوفی، اقارب موظف به پرداخت هستند.


۶. عدم سکونت در منزل شوهر بدون دلیل موجه

اگر زن بدون دلیل موجه از سکونت در منزلی که شوهر فراهم کرده است خودداری کند، مستحق نفقه نخواهد بود.

نکات مهم:

  • منزل باید متناسب با شأن زن باشد.
  • دلایل موجه می‌تواند شامل عدم امنیت یا شرایط نامناسب باشد.


۷. استفاده از حق حبس

زن می‌تواند تا زمانی که مهریه خود را دریافت نکرده، از تمکین خودداری کند و در این مدت نیز مستحق نفقه خواهد بود.

نکات مهم:

  • حق حبس فقط در ابتدای زندگی مشترک قابل اعمال است.
  • با تمکین جزئی، حق حبس از بین می‌رود.


۸. اشتغال زن بدون رضایت شوهر

اگر زن بدون رضایت شوهر به کاری مشغول شود که با وظایف زناشویی یا مصالح خانواده در تضاد باشد، شوهر می‌تواند درخواست منع کار زن را بدهد. در چنین شرایطی، اگر زن از دستورات شوهر پیروی نکند و همچنان به اشتغال ادامه دهد، ممکن است نفقه به او تعلق نگیرد.

نکات مهم:

  • شغل زن نباید با وظایف خانوادگی‌اش تداخل داشته باشد.
  • رضایت شوهر برای اشتغال زن ضروری است، مگر در شرایطی که شغل زن با مصالح خانواده تضادی نداشته باشد.


۹. ارتداد زن

اگر زنی از دین اسلام خارج شود (ارتداد)، نفقه به او تعلق نمی‌گیرد.

نکات مهم:

  • ارتداد باید در دادگاه صالح اثبات شود.
  • احکام ارتداد در قوانین ایران بسیار سخت‌گیرانه است.


۱۰. ازدواج مجدد زن

اگر زن پس از طلاق یا فسخ نکاح، با مرد دیگری ازدواج کند، دیگر نمی‌تواند نفقه از شوهر سابق خود دریافت کند.

نکات مهم:

  • با ازدواج مجدد، تعهدات مالی شوهر سابق پایان می‌یابد.
  • نفقه به عهده شوهر جدید خواهد بود.


۱۱. خیانت زن

اگر زن به شوهر خود خیانت کند و این خیانت در دادگاه اثبات شود، مرد می‌تواند از پرداخت نفقه به زن خودداری کند.

نکات مهم:

  • خیانت باید با دلایل مستند در دادگاه ثابت شود.
  • اتهام خیانت بدون دلیل می‌تواند تبعات قانونی برای طرفین داشته باشد.


۱۲. عدم ارتباط زن و مرد به مدت طولانی

اگر زن و شوهر به مدت طولانی هیچ‌گونه ارتباط زناشویی یا معنوی با هم نداشته باشند، نفقه ممکن است به زن تعلق نگیرد. البته این موضوع بستگی به شرایط هر پرونده دارد و قاضی می‌تواند در برخی موارد به پرداخت نفقه ادامه دهد.

نکات مهم:

  • مدت زمان طولانی عدم ارتباط باید در دادگاه اثبات شود.
  • اگر مرد به دلیل بیماری یا شرایط غیرقابل تغییر از ارتباط خودداری کرده باشد، این مورد نمی‌تواند دلیل برای قطع نفقه باشد.


۱۳. توافق زن و شوهر در عدم پرداخت نفقه

در برخی موارد، زن و شوهر به‌طور توافقی تصمیم می‌گیرند که مرد نفقه پرداخت نکند. این توافق، در صورتی که به صورت کتبی و با رضایت کامل زن ثبت شود، معتبر است و در این صورت، زن نمی‌تواند ادعایی برای دریافت نفقه داشته باشد.

نکات مهم:

  • توافق باید به‌صورت مکتوب و با رضایت هر دو طرف باشد.
  • چنین توافقی به هیچ عنوان نمی‌تواند به نفع یکی از طرفین به‌صورت یکطرفه باشد.
  • اگر در آینده زن بخواهد نفقه دریافت کند، می‌تواند توافق خود را در دادگاه باطل کند.


۱۴. نشوز زن پس از انعقاد نکاح

اگر زن بلافاصله پس از عقد نکاح از تمکین خودداری کند، نفقه به او تعلق نمی‌گیرد. به عنوان مثال، اگر زن بعد از عقد نکاح از ورود به منزل شوهر خودداری کند یا بدون دلیل موجه از تمکین خاص سر باز زند، شوهر می‌تواند با اثبات این موضوع در دادگاه، از پرداخت نفقه معاف شود.

نکات مهم:

  • تمکین از ابتدا یکی از الزامات زندگی مشترک است و عدم آن بدون دلیل موجه می‌تواند باعث از بین رفتن حق نفقه شود.
  • حتی اگر زن از حق حبس خود استفاده کند، نفقه به مدت زمان عدم تمکین تعلق خواهد گرفت.


۱۵. عدم تمکین به دلیل اشتغال زن بدون رضایت شوهر

اگر زن بدون رضایت شوهر به شغلی مشغول شود که با وظایف زناشویی یا مصالح خانواده در تضاد باشد، و از دستورات شوهر پیروی نکند، ممکن است نفقه به او تعلق نگیرد. در برخی موارد، شغل زن می‌تواند با اصول زناشویی و خانواده در تضاد باشد و در این صورت شوهر می‌تواند درخواست قطع نفقه کند.

نکات مهم:

  • اشتغال زن در صورت تداخل با وظایف زناشویی می‌تواند به شرایط خاصی منجر شود که در این صورت، نفقه قطع خواهد شد.
  • البته این مسأله باید در دادگاه بررسی شود و لازم است که شوهر دلایل کافی برای اثبات تضاد شغل زن با اصول زناشویی ارائه دهد.


جمع‌بندی

پرداخت نفقه از سوی شوهر به زن، حقی است که طبق قوانین مدنی ایران برای زن در نظر گرفته شده است. با این حال، این حق تحت شرایط خاصی ممکن است به زن تعلق نگیرد. دلایل مختلفی مانند عدم تمکین زن، ترک منزل بدون دلیل موجه، عقد موقت، طلاق بائن، ارتداد زن، خیانت، و حتی توافق طرفین می‌تواند مانع پرداخت نفقه شود. همچنین شرایطی مانند عدم ارتباط زناشویی به مدت طولانی یا اشتغال زن بدون رضایت شوهر نیز می‌تواند موجب قطع نفقه گردد.

هر یک از این شرایط در دادگاه بررسی شده و بر اساس مدارک و شواهد موجود تصمیم‌گیری می‌شود. اگر در موقعیت‌های مختلف قرار گرفتید و نیاز به مشورت داشتید، توصیه می‌شود با یک وکیل متخصص در امور خانواده مشورت کنید تا بتوانید تصمیم درستی در مورد حق نفقه خود اتخاذ کنید.

نوشته قبلی