به گزارش مجله حقوقی وکیلا انحصار وراثت سندی رسمی است که توسط شورای حل اختلاف صادر میشود و در آن اسامی وراث قانونی متوفی و میزان سهمالارث هر یک از آنها مشخص میشود. این گواهی برای انجام امور قانونی و حقوقی مربوط به اموال متوفی ضروری است.
مراحل انحصار وراثت
مراحل انحصار وراثت به شرح زیر است:
جمعآوری مدارک
در ابتدا، باید مدارک لازم برای دریافت گواهی انحصار وراثت را جمعآوری کنید. این مدارک عبارتند از:
* گواهی فوت متوفی
* شناسنامه و کارت ملی ورثه
* شناسنامه متوفی
* سند ازدواج (در صورت وجود)
* استشهادیه (تهیه شده در دفتر اسناد رسمی شامل شهادت سه نفر)
* وصیت نامه رسمی (در صورت وجود)
* گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای متوفیان قبل از سال ۱۳۹۵ (در صورت نیاز)
ثبت دادخواست
پس از جمعآوری مدارک، باید دادخواست انحصار وراثت را در شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی ثبت کنید. این دادخواست باید به امضای همه ورثه برسد.
رسیدگی به دادخواست
شورای حل اختلاف پس از دریافت دادخواست، آن را بررسی میکند. در صورت کامل بودن مدارک و صحت ادعای ورثه، گواهی انحصار وراثت صادر میشود.
صدور گواهی انحصار وراثت
گواهی انحصار وراثت معمولاً ظرف مدت یک ماه پس از ثبت دادخواست صادر میشود.
شرایط دریافت گواهی انحصار وراثت
برای دریافت گواهی انحصار وراثت، باید شرایط زیر را داشته باشید:
- متوفی فوت کرده باشد.
- ورثه قانونی متوفی مشخص باشند.
- مدارک لازم برای دریافت گواهی انحصار وراثت را داشته باشید.
مدارک لازم برای دریافت گواهی انحصار وراثت
مدارک لازم برای دریافت گواهی انحصار وراثت عبارتند از:
- گواهی فوت متوفی
گواهی فوت متوفی توسط اداره ثبت احوال صادر میشود.
- شناسنامه و کارت ملی ورثه
شناسنامه و کارت ملی ورثه باید دارای عکس و مهر برجسته باشد.
- شناسنامه متوفی
شناسنامه متوفی باید دارای عکس و مهر برجسته باشد.
- سند ازدواج (در صورت وجود)
سند ازدواج در صورت وجود، باید به همراه شناسنامه زوجین ارائه شود.
- استشهادیه
استشهادیه سندی است که توسط سه نفر شاهد به امضاء میرسد و در آن شهادت میدهند که شخص متوفی در تاریخ مشخصی فوت کرده است.
- وصیت نامه رسمی (در صورت وجود)
وصیت نامه رسمی سندی است که توسط وکیل یا سردفتر اسناد رسمی تنظیم شده است.
- گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث برای متوفیان قبل از سال ۱۳۹۵ (در صورت نیاز)
وراث متوفیانی که قبل از سال ۱۳۹۵ فوت کردهاند، باید اظهارنامه مالیات بر ارث را در سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم کنند.
انحصار وراثت چقدر طول میکشد؟
مدت زمان صدور گواهی انحصار وراثت به دو عامل بستگی دارد:
- نوع انحصار وراثت
انحصار وراثت به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم میشود. در انحصار وراثت محدود، فقط مشخص میشود که چه کسانی ورثه متوفی هستند، اما میزان سهمالارث آنها مشخص نمیشود. در انحصار وراثت نامحدود، علاوه بر مشخص شدن ورثه، میزان سهمالارث آنها نیز مشخص میشود.
- وجود یا عدم وجود اختلاف بین ورثه
در صورتی که بین ورثه اختلافی وجود نداشته باشد، گواهی انحصار وراثت معمولاً ظرف مدت یک ماه صادر میشود. اما اگر بین ورثه اختلاف وجود داشته باشد، ممکن است صدور گواهی انحصار وراثت تا چند ماه یا حتی چند سال طول بکشد.
به طور کلی، مدت زمان صدور گواهی انحصار وراثت به شرح زیر است:
انحصار وراثت محدود
- در صورت عدم وجود اختلاف بین ورثه: یک ماه
- در صورت وجود اختلاف بین ورثه: چند ماه یا چند سال
انحصار وراثت نامحدود
- در صورت عدم وجود اختلاف بین ورثه: یک ماه تا سه ماه
- در صورت وجود اختلاف بین ورثه: چند ماه یا چند سال
عواملی که ممکن است باعث افزایش مدت زمان صدور گواهی انحصار وراثت شوند عبارتند از:
- وجود وراثی که خارج از کشور هستند
- وجود وراثی که محجور هستند
- وجود وصیت نامه رسمی
- وجود اختلاف بین ورثه در مورد اموال متوفی
در صورتی که مدت زمان صدور گواهی انحصار وراثت بیش از حد طولانی شود، میتوانید با مراجعه به شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی، علت تاخیر را پیگیری کنید.
مالیات انحصار وراثت
مالیات بر ارث مالیاتی است که بر اموال متوفی قبل از انتقال آن به ورثه تعلق میگیرد. این مالیات توسط سازمان امور مالیاتی کشور اخذ میشود.
انواع مالیات بر ارث
مالیات بر ارث به دو نوع تقسیم میشود:
- مالیات بر ارث متوفیان قبل از سال ۱۳۹۵
در این نوع مالیات، ورثه باید ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ فوت متوفی، اظهارنامه مالیات بر ارث را در سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم کنند. پس از بررسی اظهارنامه، مالیات بر ارث مشخص و به ورثه ابلاغ میشود.
- مالیات بر ارث متوفیان بعد از سال ۱۳۹۵
در این نوع مالیات، ورثه باید ظرف مدت یک سال از تاریخ فوت متوفی، گواهی انحصار وراثت را از شورای حل اختلاف دریافت کنند. پس از دریافت گواهی انحصار وراثت، ورثه میتوانند مالیات بر ارث را پرداخت کنند.
محاسبه مالیات بر ارث
مالیات بر ارث بر اساس ارزش اموال متوفی محاسبه میشود. ارزش اموال متوفی با احتساب بدهیها و دیون او محاسبه میشود.
نرخ مالیات بر ارث
نرخ مالیات بر ارث به شرح زیر است:
- برای ورثه درجه یک: ۱۵ درصد
- برای ورثه درجه دو: ۲۰ درصد
- برای ورثه درجه سه: ۲۵ درصد
- برای ورثه درجه چهار: ۳۰ درصد
- برای ورثه درجه پنج: ۳۵ درصد
نحوه پرداخت مالیات بر ارث
مالیات بر ارث باید به صورت نقدی یا از طریق چک به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت شود.
معافیت مالیات بر ارث
برخی از اموال از پرداخت مالیات بر ارث معاف هستند. این اموال عبارتند از:
- اموال منقول و غیرمنقول متوفی که ارزش آنها از ۵۰ میلیون تومان تجاوز نکند.
- اموال منقول و غیرمنقول متوفی که به وراث تحت تکفل متوفی تعلق میگیرد.
- اموال منقول و غیرمنقول متوفی که به اشخاص زیر تعلق میگیرد:
- فرزندان معلول متوفی
- همسر متوفی که همسر اول او بوده است
- پدر و مادر متوفی
- فرزندان متوفی که کمتر از ۱۸ سال داشته باشند
برای انحصار وراثت کجا برویم؟
برای انحصار وراثت باید به شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی مراجعه کنید. شورای حل اختلاف پس از بررسی مدارک و صحت ادعای ورثه، گواهی انحصار وراثت را صادر میکند.
مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت
مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت به شرح زیر است:
- جمعآوری مدارک
در ابتدا، باید مدارک لازم برای دریافت گواهی انحصار وراثت را جمعآوری کنید. این مدارک عبارتند از:
* گواهی فوت متوفی
* شناسنامه و کارت ملی ورثه
* شناسنامه متوفی
* سند ازدواج (در صورت وجود)
* استشهادیه (تهیه شده در دفتر اسناد رسمی شامل شهادت سه نفر)
* وصیت نامه رسمی (در صورت وجود)
* گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای متوفیان قبل از سال ۱۳۹۵ (در صورت نیاز)
- ثبت دادخواست
پس از جمعآوری مدارک، باید دادخواست انحصار وراثت را در شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی ثبت کنید. این دادخواست باید به امضای همه ورثه برسد.
- رسیدگی به دادخواست
شورای حل اختلاف پس از دریافت دادخواست، آن را بررسی میکند. در صورت کامل بودن مدارک و صحت ادعای ورثه، گواهی انحصار وراثت صادر میشود.
- صدور گواهی انحصار وراثت
گواهی انحصار وراثت معمولاً ظرف مدت یک ماه پس از ثبت دادخواست صادر میشود.
هزینه انحصار وراثت
هزینه انحصار وراثت به شرح زیر است:
- هزینه دادرسی
- هزینه دادرسی برای انحصار وراثت محدود: ۲۰۰ هزار تومان
- هزینه دادرسی برای انحصار وراثت نامحدود: ۴۰۰ هزار تومان
- هزینه ابطال تمبر مالیاتی
- هزینه ابطال تمبر مالیاتی برای انحصار وراثت محدود: ۲۰۰ هزار تومان
- هزینه ابطال تمبر مالیاتی برای انحصار وراثت نامحدود: ۴۰۰ هزار تومان
گواهی حصر وراثت چیست؟
گواهی حصر وراثت سندی رسمی است که توسط شورای حل اختلاف صادر میشود و در آن اسامی وراث قانونی متوفی و میزان سهمالارث هر یک از آنها مشخص میشود. این گواهی برای انجام امور قانونی و حقوقی مربوط به اموال متوفی ضروری است.
شرایط دریافت گواهی حصر وراثت
برای دریافت گواهی حصر وراثت، باید شرایط زیر را داشته باشید:
- متوفی فوت کرده باشد.
- ورثه قانونی متوفی مشخص باشند.
- مدارک لازم برای دریافت گواهی حصر وراثت را داشته باشید.
مدارک لازم برای دریافت گواهی حصر وراثت
مدارک لازم برای دریافت گواهی حصر وراثت عبارتند از:
- گواهی فوت متوفی
- شناسنامه و کارت ملی ورثه
- شناسنامه متوفی
- سند ازدواج (در صورت وجود)
- استشهادیه
- وصیت نامه رسمی (در صورت وجود)
- گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای متوفیان قبل از سال ۱۳۹۵ (در صورت نیاز)
مراحل دریافت گواهی حصر وراثت
مراحل دریافت گواهی حصر وراثت به شرح زیر است:
- جمعآوری مدارک
در ابتدا، باید مدارک لازم برای دریافت گواهی حصر وراثت را جمعآوری کنید. این مدارک عبارتند از:
* گواهی فوت متوفی
* شناسنامه و کارت ملی ورثه
* شناسنامه متوفی
* سند ازدواج (در صورت وجود)
* استشهادیه (تهیه شده در دفتر اسناد رسمی شامل شهادت سه نفر)
* وصیت نامه رسمی (در صورت وجود)
* گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای متوفیان قبل از سال ۱۳۹۵ (در صورت نیاز)
- ثبت دادخواست
پس از جمعآوری مدارک، باید دادخواست حصر وراثت را در شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی ثبت کنید. این دادخواست باید به امضای همه ورثه برسد.
- رسیدگی به دادخواست
شورای حل اختلاف پس از دریافت دادخواست، آن را بررسی میکند. در صورت کامل بودن مدارک و صحت ادعای ورثه، گواهی حصر وراثت صادر میشود.
- صدور گواهی حصر وراثت
گواهی حصر وراثت معمولاً ظرف مدت یک ماه پس از ثبت دادخواست صادر میشود.
از کجا بفهمیم انحصار وراثت شده؟
برای اینکه بفهمید انحصار وراثت شده است، میتوانید به روشهای زیر اقدام کنید:
- مراجعه به شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی
در این روش، باید به شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی مراجعه کنید و درخواست صدور گواهی انحصار وراثت را پیگیری کنید. شورای حل اختلاف پس از صدور گواهی انحصار وراثت، آن را به ورثه ابلاغ میکند.
- مراجعه به سامانه الکترونیکی ثنا
در این روش، باید به سامانه الکترونیکی ثنا مراجعه کنید و به بخش “ابلاغیههای من” مراجعه کنید. اگر گواهی انحصار وراثت صادر شده باشد، در این بخش قابل مشاهده خواهد بود.
- مراجعه به وکیل
در صورتی که تمایل دارید از خدمات یک وکیل استفاده کنید، میتوانید به یک وکیل متخصص در امور حقوقی خانواده مراجعه کنید و از او بخواهید که پیگیری صدور گواهی انحصار وراثت را برای شما انجام دهد.
مراحل پیگیری صدور گواهی انحصار وراثت
برای پیگیری صدور گواهی انحصار وراثت، میتوانید به روشهای زیر اقدام کنید:
- مراجعه به شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی
در این روش، باید به شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی مراجعه کنید و درخواست صدور گواهی انحصار وراثت را پیگیری کنید. برای این کار، باید مدارک زیر را به همراه داشته باشید:
* اصل و کپی دادخواست انحصار وراثت
* اصل و کپی گواهی فوت متوفی
* اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی ورثه
* اصل و کپی سند ازدواج (در صورت وجود)
* اصل و کپی استشهادیه (در صورت وجود)
* اصل و کپی وصیت نامه رسمی (در صورت وجود)
- مراجعه به سامانه الکترونیکی ثنا
در این روش، باید به سامانه الکترونیکی ثنا مراجعه کنید و به بخش “ابلاغیههای من” مراجعه کنید. برای این کار، باید کد ملی خود را وارد کنید. اگر گواهی انحصار وراثت صادر شده باشد، در این بخش قابل مشاهده خواهد بود.
- مراجعه به وکیل
در صورتی که تمایل دارید از خدمات یک وکیل استفاده کنید، میتوانید به یک وکیل متخصص در امور حقوقی خانواده مراجعه کنید و از او بخواهید که پیگیری صدور گواهی انحصار وراثت را برای شما انجام دهد.
راهکارهای دیگر برای فهمیدن اینکه انحصار وراثت شده است
علاوه بر روشهای ذکر شده در بالا، میتوانید از راهکارهای زیر نیز برای فهمیدن اینکه انحصار وراثت شده است، استفاده کنید:
- مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی
در صورتی که قصد دارید اموال متوفی را به نام خود انتقال دهید، میتوانید به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کنید و از سردفتر درخواست کنید که بررسی کند آیا گواهی انحصار وراثت صادر شده است یا خیر.
- مراجعه به بانک
در صورتی که قصد دارید حساب بانکی متوفی را برداشت کنید، میتوانید به بانک مراجعه کنید و از بانکدار درخواست کنید که بررسی کند آیا گواهی انحصار وراثت صادر شده است یا خیر.
- مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک
در صورتی که قصد دارید اموال غیرمنقول متوفی را به نام خود انتقال دهید، میتوانید به اداره ثبت اسناد و املاک مراجعه کنید و از مسئول مربوطه درخواست کنید که بررسی کند آیا گواهی انحصار وراثت صادر شده است یا خیر.
نکات مهم
- در صورتی که گواهی انحصار وراثت صادر نشده باشد، نمیتوانید اموال متوفی را به نام خود انتقال دهید.
- برای دریافت گواهی انحصار وراثت، باید مدارک لازم را به شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی ارائه دهید.
- صدور گواهی انحصار وراثت معمولاً ظرف مدت یک ماه انجام میشود.